مشاوره حقوقی کارتن خواب های بزهکار

کارتن خوابی، یکی از معضلات اجتماعی رو به رشد است.  بعید است کسی تا به حال کارتن خوابی در خیابان ها ندیده باشد. کارتن خواب ها افرادی هستند که به دلایل مختلف در خیابان ها سکونت گزیده اند و شبانه روز در آن جا زندگی می کنند. با این اوصاف طبیعی است که برخی یا بیشتر آن ها، بزهکار باشند. عمدتا افرادی که در خیابان ها زندگی می کنند، به دلیل مشکلاتی که با آن ها رو به رو می شوند، به انواع بزه و جرایم روی می آورند و باعث ایجاد معضلات اجتماعی می شوند. در همین مرحله است که پای این مسئله به حقوق هم باز می شود و مسائل و درگیری های حقوقی مرتبط با این موضوع نیز، در دادگاه ها و دادسرا ها جدی تر می شود.

کارتن خواب ها مجرم اند یا قربانی های اجتماع؟

همان طور که قبلا نیز اشاره شد، کارتن خواب ها غالبا بی خانمان هایی هستند که در خیابان ها زندگی می کنند. بی خانمانیِ هر کدام از آن ها نیز دلیل خاص خودش را دارد. یک کارتن خواب به دلیل اعتیاد بی خانمان شده است، کارتن خوابی دیگر به دلیل مشکلات اقتصادی و بی پولی، دیگری به دلیل مشاغل فصلی، آن یکی به دلیل کار در شهرستان و...

با توجه به مطالب بالا، به نظر می رسد کارتن خواب ها بیشتر قربانی معضلات اجتماعی باشند تا مجرم. ضمن اینکه طبق اصل قانونی بودن جرم و مجازات ها، صرف کارتن خوابی جرم به حساب نمی آید و در متن قانون جرم انگاری نشده است. بنابراین اگر یک کارتن خواب را مجازات کنند، به دلیل جرایم دیگری است که انجام داده، نه صرفا به این دلیل که کارتن خواب بوده است.

مجازات کارتن خوابی چیست؟

ما قبلا به این نتیجه رسیدیم که کارتن خوابی جرم نیست. هر چند که برخی از کارشناسان، کارتن خوابی را مصداقی از ولگردی (جرم به حساب می آید) می دانند، اما به نظر می رسد همه کارتن خواب ها را نمی توان ولگرد به حساب آورد. بنابراین کارتن خوابی که جرم نیست، مجازات هم ندارد. اما کارتن خوابی می تواند به جرایم بسیار زیاد دیگری منجر شود. مانند تکدی گری، سرقت، تجاوز، توزیع و فروش مواد مخدر و... هر کدام از این جرایم نیز مجازات مخصوص به خود را بر طبق مواد قانون مجازات اسلامی دارد. به طور مثال مجازات ولگردی و جرم تکدی گری که بسیاری از کارتن خواب ها مرتکب آن می شوند، بر طبق ماده 712 قانون مجازات اسلامی به شرح زیر می باشد:

«هر کس تکدی یا کلاشی را پیشه خود قرار داده باشد و از این راه امرار معاش نماید یا ولگردی نماید به حبس از یک تا سه ماه محکوم‌ خواهد شد و چنانچه با وجود توان مالی مرتکب عمل فوق شود علاوه بر مجازات مذکور کلیه اموالی که از طریق تکدی و کلاشی بدست‌آورده است‌ مصادره خواهد شد.»

جرم خیز بودن مناطق کارتن خوابی

افراد کارتن خواب به دلیل شرایط نامطلوب اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... همواره در معرض ارتکاب انواع جرایم هستند تا بتوانند برای خود سرپناهی بیابند و وضعیت خود را به خصوص در بُعد اقتصادی بهبود ببخشند. بنابراین همیشه یکی از مناطقی که جرم خیزی در آن درصد بالایی دارد، مناطق کارتن خوابی است. جایی که اغلب کارتن خواب های بزهکار در آن زندگی می کنند.

شکایت علیه کارتن خواب های متجاوز به عنف

یکی از جرایمی که بسیاری از کارتن خواب های بزهکار در معرض ارتکاب آن هستند، تجاوز به عنف است. جرمی که در بند ت ماده 224 قانون مجازات اسلامی بدین گونه تعریف و جرم انگاری شده است:

«حد زنا در موارد زیر اعدام است:
الف- زنا با محارم نسبی
ب- زنا با زن پدر که موجب اعدام زانی است.
پ- زنای مرد غیر مسلمان با زن مسلمان که موجب اعدام زانی است.
ت- زنای به عنف یا اکراه از سوی زانی که موجب اعدام زانی است.»

برای شکایت از کارتن خواب های بزهکاری که مرتکب جرم تجاوز به عنف شده اند، بایستی به کلانتری مراجعه کرد و تنظیم شکایت نمود. سپس فرد بزه دیده به پزشکی قانونی ارجاع داده می شود تا ادعای او ثابت گردد. پس از اتمام این مرحله و انجام تحقیقات و رسیدگی، پرونده به دادگاه کیفری مربوطه تسلیم می شود و روند صدور حکم برای متهم از اینجا پیگیری می شود.

اموال مسروقه مکشوفه در مناطق کارتن خواب

کارتن خواب های بزهکار، اموال مسروقه را به محل زندگی خود برده و مخفی می سازند. پس از افشای جرم، پلیس اموال مسروقه را ضبط و به مال باختگان تحویل می دهد. در صورتی که صاحب اموال مسروقه شناسایی نشود کلیه اموال ضبط شده را به مزایده گذاشته و پول حاصله به بیت المال داده می شود.

سرانجام جنازه کارتن خواب ها

برخی از کارتن خواب های بزهکار و یا حتی غیر بزهکار، به دلایل مختلفی مانند اعتیاد، در همان کوچه ها و خیابان ها از دنیا می روند و می میرند. جنازه این افراد معمولا توسط ماشین گشت فوریت های اجتماعی و آمبولانس ها به بهشت زهرا می رود و با تمهیدات و مسئولیت شهرداری، جنازه ها به خاک سپرده می شوند.

حمایت دولت و قانونگذار از کارتن خواب ها

دولت برای حمایت از برخی کارتن خواب ها تدابیر مهمی اندیشیده است که در قانون های اخیر تجلی پیدا کرده است. به طور مثال می توان به مصوبه طرح‌ شناسایی‌ و جمع‌آوری‌ افراد متکدی‌ شورای عالی اداری کشور در سال 78 اشاره کرد و کلا مصوبات شورای عالی اداری در این رابطه که به موجب یکی از آنان، وظیفه جمع آوری و اسکان معتادان خیابانی بر عهده سازمان‌های وابسته به وزارت رفاه و تأمین اجتماعی قرار گرفته است. و یا می توان به توافق میان شورای شهر تهران، شهرداری و همچنين نيروی انتظامی اشاره کرد که به واسطه آن، وظیفه شناسایی کارتن خواب ها بر عهده شورای شهر و نيروی انتظامی قرار گرفت و شهرداری هم با کمک سازمان بهزيستی موظف به اسکان آن ها شد. قانون مبارزه با مواد مخدر نیز در بعضی از ماده هایش به این موضوع اشاره کرده است. مانند ماده 16 این قانون که به موجب آن مسئولیت نگهداری نگهداری اجباری معتادان خیابانی و متهاجر بر عهده بهزیستی قرار گرفته است.

مشاوره حقوقی کارتن خواب ها

سوالات متداول:

کارتن خواب ها مجرم اند یا قربانی های اجتماع؟

به نظر می رسد کارتن خواب ها در ابتدا قربانی مشکلات اجتماعی می شوند و بیشتر آن ها به جرم و بزهکاری روی می آورند.

مجازات کارتن خوابی چیست؟

صرف کارتن خوابی جرم نیست و مجازات ندارد. اما جرم هایی که در نتیجه آن صورت می گیرند، مانند سرقت، تجاوز به عنف و... با توجه به همان جرم خاص، مجازات خاصی نیز دارد.

سرانجام جنازه کارتن خواب ها چه می شود؟

سازمان های اجتماعی و شهرداری آن ها را را جمع آوری می کنند و سپس شهرداری آن ها را به خاک می سپارد.

شکایت علیه کارتن خواب های متجاوز به عنف چگونه است؟

در ابتدا باید به کلانتری مراجعه کرد و تنظیم شکایت نمود. سپس با اثبات ادعا توسط پزشکی قانونی و انجام تحقیقات و رسیدگی های اولیه، پرونده به دادگاه کیفری می رود و روند مجازات متهم از این طریق پیگیری می شود.

سرانجام اموال مسروقه مکشوفه در مناطق کارتن خواب چه می شود؟

در ابتدا پلیس سعی می کند این اموال را به صاحب شان و مال باختگان برگرداند. اگر پلیس نتوانست صاحبان را پیدا کرده و مال را به آن ها عودت گرداند، مبلغ حاصل از فروش این اموال در مزایده، به بیت المال داده می شود.