علم قاضی چیست؟

علم قاضی چیست؟

علم قاضی چیست؟

اگر برای حل اختلافات خود به دادگاه و مراجع قضایی مراجعه کرده باشید قطعا اصطلاح علم قاضی را شنیده اید. این اصطلاح یکی از اصطلاحات حقوقی پرکاربرد در دعاوی حقوقی و کیفری است. به علمی که قاضی پرونده با توجه به اسناد و مدارک و شواهد موجود در پرونده بدست می‌آورد علم قاضی گفته می‌شود. در ادامه مطلب به طور کامل درباره این اصطلاح حقوقی و میزان حجیت آن صحبت خواهیم کرد.

 

هزینه مشاوره حقوقی

منظور از علم قاضی چیست؟

برای پاسخ به این پرسش باید گفت بر اساس ماده 211 قانون مجازات اسلامی علم قاضی عبارت است از: یقین حاصل از مستندات بیّن در امری که نزد وی مطرح می‌شود. به عبارت دیگر قاضی پرونده بر اساس مستنداتی که نزد وی مطرح شده اند نسبت به ادعای اصحاب دعوا یقین و اطمینان می‌یابد. در اصطلاح حقوقی به این یقین و اطمینان علم می‌گویند. برای دریافت مشاوره حقوقی با شماره 02147625900 تماس بگیرید

در چه مواردی از علم قاضی استفاده می‌شود؟

قانونگذار در ماده 1324 قانون مدنی بیان می‌کند:« اماراتی که به نظر قاضی واگذار شده عبارت است از اوضاع و احوالی در خصوص مورد و در صورتی قابل استناد است که دعوی به شهادت شهود قابل اثبات باشد یا ادله دیگری را تکمیل کند».

در نتیجه با توجه به این ماده قانونی می‌توان گفت علم قاضی تنها در دعاوی نیازمند شهادت یا ادله دیگر قابل استفاده است. یا به سخن دیگر علم قاضی در دعاوی که با استفاده از سند رسمی می‌توان به راحتی ادعای طرفین را اثبات کرد، مطرح نمی‌شود.

در دعاوی کیفری نیز علم قاضی زمانی قابل استفاده خواهد بود که قانون درباره نحوه اثبات آن جرم، سکوت کرده و یا این ادله را جزء ابزارهای اثبات جرم دانسته باشد. به طور مثال در رابطه با جرم زنا نمی‌توان به این مورد استناد کرد. زیرا در قانون روش های اثبات جرم زنا بیان شده و علم قاضی هیچ یک از این روش ها نیست.

برای اطلاع دقیق از دعاوی که قابل استناد به علم قاضی هستند، از طریق مشاوره حقوقی تلفنی با موسسه حقوقی وکلای تلفنی در ارتباط باشید.

 

علم قاضی چیست

آیا علم قاضی حجیت دارد؟

ماده 160 قانون مجازات اسلامی بیان می‌کند:« ادله اثبات جرم عبارت از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است». بنابراین به نظر می‌رسد که علم قاضی حجیت دارد.

اما مطابق با ماده 211 همین قانون در صورتی که مستند حکم، علم قاضی است، وی موظف است قرائن و امارات بیّن مستند علم خود را به طور صریح در حکم قید کند. در نتیجه باید گفت علم قاضی زمانی حجیت دارد که بر اساس قرائن و امارات درست حاصل شده باشد.

تعیین تکلیف در صورت تعارض علم قاضی با ادله دیگر

همانطور که گفته شد به موجب قانون، علم قاضی حجیت داشته و یکی از مستندات صدور حکم است. اما با توجه به این که اصحاب دعوا معمولا برای اثبات ادعای خود بیش از یک سند و مدرک ارائه می‌دهند، این پرسش مطرح می‌شود که در صورت وجود تعارض میان یقین قاضی و اسناد و مدارک دیگر تکلیف چیست؟!

در این زمان قاضی یکی از دو حالت زیر را خواهد داشت:

  1. همچنان با وجود مدارک و اسناد معارض بر علم خود باقی می‌ماند. در این صورت باید دلایل و مستنداتی که موجب حصول علم شده اند ارائه دهد تا به این ترتیب اسناد و مدارک معارض کنار گذاشته شوند.
  2. علم و یقین او با بررسی اسناد و مدارک معارض از بین رفته است. در این حالت مسلما بر اساس اسناد و مدارک موجود حکم صادر خواهد شد چرا که عملا علم قاضی در این جا وجود ندارد.

 

ادله محکمه پسند برای قاضی

شرایط استناد پذیری در جرایم تعزیری به استناد علم قاضی

جرایم تعزیری آن دسته از جرایم هستند که در شرع اسلام به عنوان جرم شناخته نشده اند. بلکه قانونگذار مطابق با شرایط جامعه آن ها را جرم دانسته و مجازات هایی برای مرتکبین آن ها در نظر گرفته است.

همانطور که در پاراگراف های قبل گفته شد، مطابق با ماده 160 قانون مجازات اسلامی، یکی از راه های اثبات جرم علم قاضی است. در رابطه با این دسته از جرایم و استناد به علم قاضی برای اثبات آن ها بسیاری از حقوقدانان بر این باورند که سایر ادله اثبات جرم تنها زمانی قابل استناد خواهند بود که موجب حصول علم در قاضی شوند.

بنابراین علم قاضی در جرایم تعزیری نقش بسیار مهمی دارد و می‌توان گفت شرط خاصی برای استناد به آن در نظر گرفته نشده است. بلکه برعکس شرط صدور حکم بر اساس سایر ادله، حصول علم و یقین در قاضی است. برای این که به طور دقیق بدانید آیا استناد به این ابزار اثبات جرم در پرونده شما امکان‌پذیر است یا خیر، از طریق مراجعه به آدرس www.vakiltel.org پرسش خود را به طور تخصصی در قالب مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان مطرح کنید.

 

ارتباط در واتس اپ

شرایط استناد پذیری در جرایم حدی به استناد علم قاضی

به موجب ماده 15 قانون مجازات اسلامی؛ حد مجازاتی است که موجب، نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع مقدس، تعیین شده است. حال در رابطه با استناد به علم قاضی در خصوص این قبیل جرایم باید گفت برخلاف جرایم تعزیری که سایر ادله تا زمانی که منجر به حصول اطمینان و یقین در قاضی نشوند قابل استناد نیستند، در صورت تعدد این ادله نمی‌توان صرفا به اطمینان و یقین قاضی توجه کرد.

به عبارت دیگر در جرایم حدی اگر به موجب اسناد و مدارک موجود برای قاضی اطمینان حاصل نشود، باید از سایر ادله اثبات جرم کمک گرفته و بر طبق آن ها حکم صادر کند.

 

معرفی شاهد به دادگاه 
اثبات بی گناهی انلاین و فوری 
مشاوره حقوقی شکایت از کارشناسی 
علم قاضی چه کاربردی در صدور حکم دارد ؟
درباره ما 


سوالات متداول

نظرات

محمد صادق تیغ نورد

با سلام و احترام، در حقوق و در دعاوی و همچنین احکام صادره از دادگاه عبارت علم قاضی اغلب شنیده می شود منظور از علم قاضی یعنی آن چیزی که موجب آگاهی و علم به آن موضوع در قاضی می شود که بتواند براساس عدالت و انصاف و آگاهی رای صادر نماید در واقع به عبارت دیگر اگر فردی علیه دیگری دعوی را طرح کند باید برای ادعای خود و برای اثبات آن دلایل و مستنداتی ارائه نماید از جمله : سند و مدرک یا شاهد و یا سوگند و غیره که اگر این مدارک و دلایل باعث شود که قاضی بتواند در مورد موضوع علم و آگاهی و یا یقین کسب نماید و بتواند رای صادر کند عنوان علم قاضی بر آن اعمال می گردد که در واقع قاضی برای صدور رای باید علم و یقین به موضوع داشته باشد و این علم با توجه به ادله که به دادگاه ارائه می شود به دست می آید که هم در دعاوی حقوقی و هم کیفری نیاز به ارائه آن دلایل و مستنداتی است که موجب علم قاضی بشود تا رای مقتضی را صادر نماید که در قانون مدنی، علم قاضی به عنوان ادله اثبات دعوا بیان شده است پس در تعریف این علم باید گفت پاسخ به این سوال که علم قاضی چیست باید گفت علم قاضی بر طبق قانون مجازات اسلامی عبارت است از یقین حاصل از مستندات بین در امری است که نزد وی مطرح می شود ...... ، به عبارت دیگر یعنی یقین و اطمینانی که از مستندات ارائه شده در مورد موضوع که نزد قاضی یا مقام قضایی مطرح می گردد حاصل می شود و در ماده 160 قانون مجازات اسلامی نیز به علم قاضی اشاره شده است.


مجید پریدست فومنی

باسلام معرفت قاضی در احرازو انتساب بزه به متهم از طریق عینی و محسوس و یا ذهنی و علم قاضی زمانی معتبر است که عینی و ملموس و قابل کنترل در مراجع تجدید نظر باشد علم قاضی تنها با توجه به ادله که به محکمه ارائه میشود چه در دعاوی حقوقی و چه در دعاوی کیفری به دست می آید و مستند به ماده ۱۲۰ق.م.اایران حاکم شرع می تواند طبق علم خود ازطریق متعارف به دست آورده استناد کند اما ضروری است قلمرو علم قاضی و کیفیت استناد و صدور حکم علاوه بر حقوق و قوانین ازجهت فقهی نیز مورد تحقیق قرار گیرد چون اهمیت علم قاضی به درجه ای است که در مقام تعارض بین شهادت شهود و اماره قضایی جانب اماره را باید ترجیح دهد چون قاضی از اماره مستقیما اطمینان حاصل میکند در صورتیکه گواهی گواهان به جای علم برای قاضی، ظن ایجاد میکند


شیرزاد افشاری

با سلام علم قاضی به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا در نظام‌های حقوقی معاصر به‌خصوص در نظام قضایی اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این موضوع در قانون مجازات اسلامی در مواد 105، 120 و 128 به صورت کلی و در مواد 199و 231 به شکل خاص در امر سرقت و قتل پیش‌بینی شده است. آنچه در ارتباط با علم قاضی مطرح می‌شود اطلاعات عمومی یا دانش‌قضایی نوعی نیست زیرا انتخاب قضات از بین اشخاصی که اطلاعات و دانش مزبور را دارند برای این است که آن را در قضاوت به کار گیرند به بیان دیگر این علم لازمه قضاوت است و چنین عملی برای وی مفروض است و حتی بر وی تکلیف است که نسبت به آن (قضاوت) عالم باشد، بلکه محل بحث علمی است که قاضی براساس ادله قانونی موجود در پرونده (اقرار، شهادت، اماره قضایی و...) با لحاظ توان اثباتی آن، به دست می‌آورد یا به دست آورد. در حقوق جزای ایران، علم قاضی در صورتی معتبر و قابل استناد است که در اثر مطالعه پرونده و اوضاع و احوال و قرائن موجود در پرونده برای وی حاصل شود و علمی که قاضی،‌خارج از پرونده به دست می‌آورد فاقد اعتبار و حجیت قضایی است.


مجید

اگر برای حل اختلافات خود به دادگاه و مراجع قضایی مراجعه کرده باشید قطعا اصطلاح علم قاضی را شنیده اید. این اصطلاح یکی از اصطلاحات حقوقی پرکاربرد در دعاوی حقوقی و کیفری است. به علمی که قاضی پرونده با توجه به اسناد و مدارک و شواهد موجود در پرونده بدست می‌آورد علم قاضی گفته می‌شود. منظور از علم قاضی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش باید گفت بر اساس ماده 211 قانون مجازات اسلامی علم قاضی عبارت است از: یقین حاصل از مستندات بیّن در امری که نزد وی مطرح می‌شود. به عبارت دیگر قاضی پرونده بر اساس مستنداتی که نزد وی مطرح شده اند نسبت به ادعای اصحاب دعوا یقین و اطمینان می‌یابد. در اصطلاح حقوقی به این یقین و اطمینان علم می‌گویند قانونگذار در ماده 1324 قانون مدنی بیان می‌کند:« اماراتی که به نظر قاضی واگذار شده عبارت است از اوضاع و احوالی در خصوص مورد و در صورتی قابل استناد است که دعوی به شهادت شهود قابل اثبات باشد یا ادله دیگری را تکمیل کند». در نتیجه با توجه به این ماده قانونی می‌توان گفت علم قاضی تنها در دعاوی نیازمند شهادت یا ادله دیگر قابل استفاده است. یا به سخن دیگر علم قاضی در دعاوی که با استفاده از سند رسمی می‌توان به راحتی ادعای طرفین را اثبات کرد، مطرح نمی‌شود. در دعاوی کیفری نیز علم قاضی زمانی قابل استفاده خواهد بود که قانون درباره نحوه اثبات آن جرم، سکوت کرده و یا این ادله را جزء ابزارهای اثبات جرم دانسته باشد. به طور مثال در رابطه با جرم زنا نمی‌توان به این مورد استناد کرد. زیرا در قانون روش های اثبات جرم زنا بیان شده و علم قاضی هیچ یک از این روش ها نیست.


محدثه عابدی

با سلام مطابق با ماده 211 قانون مجازات اسلامی در مواردی که مستند حکم، علم قاضی است، وی موظف است قرائن و امارات بین مستند علم خود را به طور صریح در حکم قید کند. بنابراین اموری می تواند مستند علم قاضی باشد که نوعا علم آور باشد. ترتیب ادله به این نحو است: علم قاضی، اقرار، شهادت، قسامه و سوگند بنابراین اگر الف اقرار به جرمی کند ولی قاضی علم داشته باشد که ب همین جرم را انجام داده باید ب را مجازات کند. .


معراج فرجی

مطابق با ماده 160 قانون مجازات اسلامی، یکی از راه های اثبات جرم علم قاضی است. در رابطه با این دسته از جرایم و استناد به علم قاضی برای اثبات آن ها بسیاری از حقوقدانان بر این باورند که سایر ادله اثبات جرم تنها زمانی قابل استناد خواهند بود که موجب حصول علم در قاضی شوند. بنابراین علم قاضی در جرایم تعزیری نقش بسیار مهمی دارد و می‌توان گفت شرط خاصی برای استناد به آن در نظر گرفته نشده است. بلکه برعکس شرط صدور حکم بر اساس سایر ادله، حصول علم و یقین در قاضی است. اصولا جایگاه علم قاضی در امور کیفری است


امین چراغی شیخ آباد

سلام و عرض ادب در حقوق و در دعاوی و همچنین احکام صادره از دادگاه عبارت علم قاضی اغلب شنیده می شود منظور از علم قاضی یعنی آن چیزی که موجب آگاهی و علم به آن موضوع در قاضی می شود که بتواند براساس عدالت و انصاف و آگاهی رای صادر نماید در واقع به عبارت دیگر اگر فردی علیه دیگری دعوی را طرح کند باید برای ادعای خود و برای اثبات آن دلایل و مستنداتی ارائه نماید از جمله : سند و مدرک یا شاهد و یا سوگند و غیره که اگر این مدارک و دلایل باعث شود که قاضی بتواند در مورد موضوع علم و آگاهی و یا یقین کسب نماید و بتواند رای صادر کند عنوان علم قاضی بر آن اعمال می گردد که در واقع قاضی برای صدور رای باید علم و یقین به موضوع داشته باشد و این علم با توجه به ادله که به دادگاه ارائه می شود به دست می آید که هم در دعاوی حقوقی و هم کیفری نیاز به ارائه آن دلایل و مستنداتی است که موجب علم قاضی بشود تا رای مقتضی را صادر نماید که در قانون مدنی علم قاضی به عنوان ادله اثبات دعوا بیان شده است اما در قانون مجازات اسلامی مبحثی تحت عنوان علم قاضی وجود دارد با تشکر از سایت خوبتون


بهنام رحمانی فرد

باسلام جرایم تعزیری آن دسته از جرایم هستند که در شرع اسلام به عنوان جرم شناخته نشده اند. بلکه قانونگذار مطابق با شرایط جامعه آن ها را جرم دانسته و مجازات هایی برای مرتکبین آن ها در نظر گرفته است. همانطور که در پاراگراف های قبل گفته شد، مطابق با ماده 160 قانون مجازات اسلامی، یکی از راه های اثبات جرم علم قاضی است. در رابطه با این دسته از جرایم و استناد به علم قاضی برای اثبات آن ها بسیاری از حقوقدانان بر این باورند که سایر ادله اثبات جرم تنها زمانی قابل استناد خواهند بود که موجب حصول علم در قاضی شوند. بنابراین علم قاضی در جرایم تعزیری نقش بسیار مهمی دارد و می‌توان گفت شرط خاصی برای استناد به آن در نظر گرفته نشده است. بلکه برعکس شرط صدور حکم بر اساس سایر ادله، حصول علم و یقین در قاضی است.


مهدی مظفری اناری

با سلام علم قاضی را می توان از جمله ادله اثبات دعوی به حساب آورد که در دعاوی حقوقی و کیفری می تواند مورد استناد قاضی قرار گیرد. اساسا نظام حقوقی ایران در کنار ادله ای چون شهادت، اقرار، سوگند و غیره، علم قاضی را نیز مورد توجه قرار داده و به آن اعتبار بخشیده است. البته هر گونه علم و اطلاع را نمی توان دلیل اثباتی دانست. قانون مجازات اسلامی در توضیح علم قاضی، آن را یقین حاصل از مستندات بین دانسته است که نزد قاضی مطرح می شود. باید گفت در این مقرره، هم ملاک نوعی و هم ملاک شخصی توامان مورد توجه بوده است. بنابراین متعارف بودن باید لحاظ گردد.


بشیر علی پاریاد

سلام .علم قاضی علمی‌ معتبر است که از راه‌های متعارف و معمول فراهم آمده باشد و طبق ماده 211 قانون مجازات اسلامی ‌قاضی باید مستند علم خود را به طور صریح در حکم ذکر کند. معمولا مستند علم قاضی، همان قرائن قطعیه علم‌آور هستند. این قرائن ممکن است در قالب نظریه کارشناس، تسامع و استفاضه مفید علم (که از ناحیه انجام تحقیقات محلی یا معاینه محل به‌دست می‌آید)، اخبار عادل واحد (در مواردی که تعدد مشهود لازم است) اقرار به کمتر از حد مقرر، اقرار در نزد قاضی تحقیق و در مراحل تحقیقات مقدماتی باشند.


پروانه

با سلام بر طبق ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی از جمله دلایلی که موجب اثبات جرم می شود عبارتند از : اقرار ، شهادت ، قسامه و سوگند و علم قاضی که به عبارت دیگر اگر فردی دعوای را علیه کسی مطرح کند باید دلایل و شواهدی برای اثبات آن به مقام قضایی یا قاضی ارائه کند اگر این مستندات باعث شود که قاضی به حقانیت فرد علم پیدا کند می گویند علم قاضی . اگر حکم صادر شده با علم قاضی بوده است قاضی باید در حکم دلیلی و مستنداتی که موجب یقین و علم او شده است را تصریح کند . به عنوان مثال : نظریه کارشناس ( زمانی که قاضی تشخیص دهد که موضوع باید از لحاظ فنی و تخصصی مورد بررسی قرار گیرد ) ، معاینه محل ، تحقیقات محلی و اظهارات شاهد یا شاهدین و یا گزارش ظابطان و سایر دلایلی که ممکن است طرفین دعوا ارائه کنند می تواند موجب علم قاضی بشود.


Mohamad sheykhi

انونگذار در ماده 1324 قانون مدنی بیان می‌کند:« اماراتی که به نظر قاضی واگذار شده عبارت است از اوضاع و احوالی در خصوص مورد و در صورتی قابل استناد است که دعوی به شهادت شهود قابل اثبات باشد یا ادله دیگری را تکمیل کند». در نتیجه با توجه به این ماده قانونی می‌توان گفت علم قاضی تنها در دعاوی نیازمند شهادت یا ادله دیگر قابل استفاده است. یا به سخن دیگر علم قاضی در دعاوی که با استفاده از سند رسمی می‌توان به راحتی ادعای طرفین را اثبات کرد، مطرح نمی‌شود. در دعاوی کیفری نیز علم قاضی زمانی قابل استفاده خواهد بود که قانون درباره نحوه اثبات آن جرم، سکوت کرده و یا این ادله را جزء ابزارهای اثبات جرم دانسته باشد. به طور مثال در رابطه با جرم زنا نمی‌توان به این مورد استناد کرد. زیرا در قانون روش های اثبات جرم زنا بیان شده و علم قاضی هیچ یک از این روش ها نیست


ثبت دیدگاه شما

فوق تخصصی

جدول مشاوره حقوقی فوق تخصصی

مدت زمان مشاوره حقوقی اجرت (تومان) پرداخت
10دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری 150,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
۲۰ دقیقه مشاوره حقوقی تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری 250,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
30 دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری 280,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
60 دقیقه مشاوره حقوقی فوق تخصصی با وکیل پایه یک دادگستری 350,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
تخصصی

جدول مشاوره حقوقی تخصصی

مدت زمان مشاوره حقوقی اجرت (تومان) پرداخت
۱۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل 120,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
۱۵ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل 170,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
۲۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل 200,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
۳۰ دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل 260,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
۱ ساعت مشاوره حقوقی با وکیل 300,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
مشاوره حقوقی حضوری 1,000,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
مطالعه اوراق پرونده به همراه 5 دقیقه مشاوره حقوقی توسط وکیل 200,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
نگارش نامه ها و درخواست های اداری 500,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
5دقیقه مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری 80,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
محاسبه فوری دیه توسط وکیل 150,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت
محاسبه فوری مهریه به نرخ روز 200,000 هزار تومان پرداخت آنلاین کارت به کارت

© 2021. وکلای تلفنی . تمامی حقوق مادی و معنوی سایت محفوظ می باشد.