وکیل برای پرونده مالکیت فکری

در دنیای امروز که بخش قابل توجهی از دارایی‌های اشخاص و شرکت‌ها از جنس ایده، طراحی، نوآوری و خلاقیت است، حفظ و حمایت قانونی از این دستاوردهای فکری، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تلقی می‌شود. در این میان، شناخت دقیق انواع مالکیت فکری و سازوکارهای حمایت از آن برای افرادی مانند طراحان گرافیک، نویسندگان، برنامه‌نویسان و سایر فعالان حوزه‌های هنری و فنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
سؤالاتی از قبیل «آیا طراحی گرافیکی من به‌صورت خودکار تحت حمایت قانون قرار می‌گیرد؟»، «چه تفاوتی میان کپی‌رایت، اختراع و علامت تجاری وجود دارد؟»، یا «در صورت استفاده غیرمجاز از اثرم چه اقدام حقوقی باید انجام دهم؟» از جمله چالش‌های رایجی است که اشخاص در هنگام مواجهه با مسائل مربوط به مالکیت فکری با آن‌ها روبه‌رو می‌شوند. 
این مقاله با هدف پاسخ‌گویی به همین دغدغه‌ها نگاشته شده است تا ضمن تبیین مفهومی و حقوقی انواع مالکیت فکری، مسیرهای ثبت، انتقال، دفاع حقوقی و راه‌های شکایت در صورت نقض حقوق فکری را برای مخاطب تبیین نماید. چنانچه شما نیز همچون بسیاری از صاحبان آثار ادبی و هنری، دغدغه حفاظت از حقوق قانونی خود را دارید، مطالعه این نوشتار می‌تواند راه‌گشای شما باشد.

مالکیت فکری چیست؟

مالکیت فکری به معنای حق یک انسان بر نتایج فعالیت های فکری خود است. وقتی از مالکیت فکری سخن به میان می آید منظور حق انحصاری یک فرد بر آثار علمی، هنری، ادبی، فنی و ... خویش می باشد. در طول تاریخ شیوه های نقض مالکیت فکری گسترده تر شده و امروزه این کار به سادگی قابل تحقق است و آسیب های اجتماعی منفی بسیاری دارد. در سال 1967 سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) به موجب کنوانسیون تشکیل این سازمان، تاسیس شد. کشور ایران نیز به استناد قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان تاسیس سازمان جهانی مالکیت معنوی به این سازمان پیوست.

مالکیت فکری مفهومی حقوقی است که به حقوق انحصاری افراد بر دارایی‌های نامشهودی مانند اختراعات، طرح‌ها، آثار ادبی و هنری و علائم تجاری اطلاق می‌شود. این نوع مالکیت برخلاف مالکیت فیزیکی، شامل ایده‌ها، نوآوری‌ها و آفرینش‌های ذهنی است که ارزش اقتصادی دارند.
برای مثال، سمیه که یک طراح گرافیک است، هنگام خلق یک لوگوی منحصر به‌فرد برای مشتری، اثری فکری تولید می‌کند که تحت حمایت قوانین مالکیت فکری قرار می‌گیرد.

لیست انواع مالکیت فکری

به طور کلی هر فعالیت علمی، هنری و ادبی ممکن است موضوع مالکیت فکری باشد. دیگران نمی توانند بدون اجازه یک شخص از حقوق مالکیت فکری او استفاده کنند. رعایت نکردن اصول اخلاقی در تهیه آثار علمی و ادبی، در حقوق مالکیت فکری اثرات منفی بسیاری بر رشد علم و دانش جامعه دارد. بر همین مبنا قانونگذار در قوانین گوناگونی از جمله قانون حمایت حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب سال 1348 و قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی به بیان برخی از مقررات حقوقی و کیفری در خصوص مالکیت فکری پرداخته است. برای ارتباط با وکیل برای پرونده مالکیت فکری می توانید با 09212242670 تماس داشته باشید.

انواع مالکیت فکری

شناخت انواع مالکیت فکری برای هر فردی که در حوزه خلاقیت فعالیت دارد ضروری است. این شناخت به ویژه برای طراحان، نویسندگان، برنامه‌نویسان و مخترعان حائز اهمیت است، زیرا تعیین نوع حمایت قانونی مناسب، مستقیماً به نوع اثر آن‌ها بستگی دارد. در ادامه هر بخش را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم:
    حقوق مؤلف یا کپی‌رایت (Copyright)
•    شامل آثار ادبی، هنری، موسیقی، نقاشی، طراحی گرافیکی، فیلم، عکس، برنامه‌های رایانه‌ای و اپلیکیشن‌ها است.
•    نیازی به ثبت رسمی ندارد؛ با خلق اثر، حقوق پدیدآورنده به‌طور خودکار شکل می‌گیرد.
•    مثال: طراحی پوستر، جلد کتاب یا تایپوگرافی اختصاصی توسط یک طراح.
    علامت تجاری (Trademark)
•    هر نشانه، اسم، لوگو یا طرحی که کالا یا خدمات یک کسب‌وکار را از دیگران متمایز کند.
•    ثبت آن در اداره مالکیت صنعتی باعث حفاظت قانونی از سوءاستفاده احتمالی می‌شود.
•    مثال: آرم طراحی‌شده توسط سمیه برای برند پوشاک که ثبت علامت تجاری شده است.
    حق اختراع (Patent)
•    مربوط به نوآوری‌های فنی جدیدی است که دارای قابلیت صنعتی و کاربردی باشند.
•    ثبت اختراع به صاحب آن حق انحصاری تولید، استفاده یا فروش نوآوری را می‌دهد.
•    مثال: ابزار گرافیکی جدید یا الگوریتمی که فرآیند طراحی را تسهیل می‌کند.
    طرح صنعتی (Industrial Design)
•    ظاهر یا شکل ظاهری یک محصول است که با چشم قابل مشاهده باشد.
•    شامل خطوط، رنگ، تزئینات یا ترکیب اشکال است که به محصول جذابیت ظاهری می‌بخشد.
•    مثال: طراحی منحصر به‌فرد قاب گوشی توسط یک طراح گرافیک.
    اسرار تجاری (Trade Secret)
•    اطلاعاتی محرمانه که مزیت رقابتی ایجاد می‌کند؛ مانند فرمول‌ها، فهرست مشتریان یا روش‌های اختصاصی.
•    فاقد ثبت رسمی است و با تدابیر امنیتی از آن محافظت می‌شود.
•    مثال: تکنیک اختصاصی طراحی که فقط خودش از آن استفاده می‌کند.
    نرم‌افزار و اپلیکیشن
•    اگر توسط طراح یا برنامه‌نویس تولید شود، هم تحت کپی‌رایت و هم (در صورت وجود نوآوری) ممکن است مشمول ثبت اختراع یا طرح صنعتی قرار گیرد.
•    ثبت کد منبع به‌عنوان اثر ادبی انجام می‌شود.

رایج‌ترین مالکیت فکری

•    کپی‌رایت: مربوط به حفاظت از آثار ادبی و هنری مانند کتاب، فیلم، طراحی گرافیکی، موسیقی و نرم‌افزار. به‌عنوان مثال، اگر سمیه یک پوستر طراحی کند، بدون ثبت آن هم تحت قوانین کپی رایت محافظت می‌شود.
•    علائم تجاری: شامل برندها، لوگوها، نام‌های تجاری و نشانه‌های تصویری است. مثلا طراحی آرم یک برند توسط سمیه می‌تواند علامت تجاری مشتری‌اش باشد.
•    اختراعات: نوآوری‌های فنی که جدید، خلاقانه و قابل‌کاربرد صنعتی باشند.
•    طرح صنعتی: ظاهر کلی یک محصول، ازجمله خطوط، رنگ‌ها و شکل‌های به‌کاررفته در ساخت آن.
 

انتقال مالکیت فکری

مالکیت فکری همانند دیگر حقوق قابل انتقال است. سمیه ممکن است به‌عنوان طراح، حقوق بهره‌برداری از طراحی خود را به مشتری واگذار کند، اما حق معنوی او (مانند درج نام) پابرجا خواهد بود، مگر آن‌که به‌صورت رسمی اسقاط شده باشد.
برای مثال، اگر طراحی جلد کتابی را برای یک نویسنده انجام دهد، با امضای قرارداد می‌تواند استفاده‌ی انحصاری از طرح را به آن نویسنده منتقل کند.

مالکیت فکری در ایران

در ایران قوانین مختلفی برای حمایت از مالکیت فکری وجود دارد. قانون ثبت علائم و اختراعات، قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصوبات مربوط به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، از جمله مهم‌ترین منابع حقوقی در این زمینه هستند. همچنین الحاق ایران به برخی کنوانسیون‌های بین‌المللی مانند کنوانسیون برن باعث شده تا برخی حقوق مالکیت فکری دارای پشتوانه بین‌المللی شوند.
برای مثال، طراحان ایرانی همچون سمیه می‌توانند از قانون حمایت از حقوق مؤلفان برای حفظ آثار گرافیکی خود استفاده کنند.
 

وکیل مالکیت فکری در چه زمینه هایی تخصص دارد؟

در زمینه مالکیت فکری موضوعات گوناگون و بیشماری مطرح می شود. اگر تولیدکننده هر کدام از انواع محصولات فکری باشید، ممکن است این پرسش برایتان پیش آمده باشد، که در زمینه مالکیت فکری یک وکیل خوب چه ویژگی هایی دارد؟ یکی از صفات اصلی وکیل متخصص در زمینه مالکیت فکری این است که خودِ وکیل آثار علمی تالیف کرده باشد. برای نوشتن دادخواست، چنین وکیلی میتواند شما و تعلق خاطری که به آثار فکری خود دارید را بهتر درک کند.

وکیل مالکیت فکری می‌تواند در موارد زیر مشاوره و نمایندگی حقوقی ارائه دهد:
•    تنظیم قراردادهای انتقال و صدور مجوز بهره‌برداری از اثر
•    ثبت اختراع، طرح صنعتی یا علامت تجاری
•    پیگیری نقض حقوق مالکیت فکری در مراجع قضایی
•    دفاع از موکل در برابر اتهام کپی‌برداری یا استفاده غیرمجاز
•    طرح دادخواست ابطال مالکیت غیرقانونی یا صوری
برای مشاوره آنلاین انواع مالکیت فکری تماس بگیرید: 09212242670

وکیل برای پرونده مالکیت فکری باید در حوزه آثار علمی، هنری و ادبی موضوع این حقوق آشنایی و تسلط کامل داشته باشد. همچنین باید توجه داشت که چه در مورد پدیدآورندگان داخلی و چه در مورد پدیدآورندگان خارجی در بسیاری از مواقع، نقض حقوق مالکیت فکری به صورت بین المللی و در کشورهای دیگر صورت می پذیرد. آشنایی با زبان خارجی و داشتن توان لایحه نویسی از مهمترین ویژگی های وکیل برای پرونده مالکیت فکری به شمار می رود. برای دریافت مشاوره حقوقی با شماره 02147625900 تماس بگیرید.

شکایت از استاد بابت عدم رعایت مالکیت فکری مقاله دانشجو

در بسیاری موارد نتیجه فعالیت های علمی و کلاسی دانشجویان، ممکن است قابلیت چاپ و انتشار به عنوان کتاب، مقاله، ترجمه و ... داشته باشد. در چنین مواردی اگر استاد سودجویی، بدون اطلاع دانشجو تکالیف درسی تولید شده وی را به نام خود یا دیگری عمدا منتشر یا معرفی کند، به موجب ماده 23 قانون حمایت حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان، مجرم شناخته شده و محکوم به شش ماه تا سه سال حبس تعزیری خواهد بود.

در برخی موارد، اساتید دانشگاهی بدون اجازه از آثار علمی یا مقالات دانشجویان استفاده می‌کنند و آن را به نام خود منتشر می‌نمایند. این عمل تخلف از حقوق مالکیت فکری محسوب می‌شود و دانشجو می‌تواند با مراجعه به وکیل مالکیت فکری، شکایت رسمی تنظیم کند.
به‌عنوان نمونه، دانشجویی که مقاله‌ای پژوهشی در حوزه فناوری اطلاعات نوشته و متوجه شده استادش آن را در یک همایش بین‌المللی ارائه داده، می‌تواند در دادگاه شکایت کند.

مرجع صالح برای رسیدگی به پرونده مالکیت فکری

بر حسب این که در پرونده مالکیت فکری چه دعوایی مطرح باشد، مرجع صالح برای رسیدگی متفاوت است. در بسیاری از موارد، عدم رعایت حقوق مالکیت فکری یک پدیدآورنده، موجب وقوع خسارت مادی بر او می شود. در این صورت مطالبه خسارت، مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی مستلزم طرح «دادخواست» در دادگاه عمومی طرح پرونده حقوقی می باشد.

اگر پرونده مالکیت فکری در بردارنده اتهام و جرمی مانند جعل یا نشر اکاذیب باشد، رسیدگی به آن معمولا در صلاحیت دادگاه کیفری و دادسرای عمومی و انقلاب است. تقدیم دادخواست به دادگاه حقوقی مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است که بسته به مالی یا غیر مالی بودن دعوا، میزان آن متفاوت است. برای دریافت مشاوره حقوقی تلفنی با شماره 09212242670 تماس بگیرید.

در ایران، مراجع مختلفی برای رسیدگی به دعاوی مربوط به انواع مالکیت فکری وجود دارد:
•    اداره ثبت مالکیت صنعتی: برای ثبت یا ابطال اختراعات، علائم تجاری و طرح‌های صنعتی
•    دادگاه عمومی حقوقی: برای پیگیری دعاوی نقض مالکیت یا شکایات مربوط به سوءاستفاده از آثار
•    شورای حل اختلاف فرهنگ و رسانه: در برخی موارد برای صلح و سازش در حوزه آثار هنری و رسانه‌ای
 

چگونگی ابطال مالکیت فکری

مالکیت فکری یک موضوع در حقوق بین الملل بوده و در ماده 27 منشور جهانی حقوق بشر به عنوان یک حق خاص آدمیزاد معرفی شده است. در نظام حقوقی ایران علاوه بر این که مصداق های مختلف نقض مالکیت فکری مانند سرقت ادبی، مورد جرم انگاری قرار گرفته است، طبق قانون مسئولیت مدنی، نقض مالکیت فکری می تواند موجب ایجاد تعهد برای نقض کننده نسبت به پرداخت خسارات شود. 

جنبه مادی مالکیت فکری همچون دیگر حقوق مالی قابل اسقاط است و می توان آن را به دیگری انتقال داد. مثلا نویسنده کتابی در ضمن عقد نکاح، عواید و منافع مالی ناشی از چاپ کتابش را مهریه همسرش می کند. در این صورت هرچند سود ناشی از انتشار کتاب به همسر نویسنده می رسد، ولی همچنان حق معنوی مالکیت فکری، متعلق به خود نویسنده است. این موضوع ناشی از این است که حقوق معنوی بر خلاف حقوق مادی قابل اسقاط و انتقال به غیر نیست. می توانید از مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان در وبسایت وکلای تلفنی استفاده نمایید.

ابطال مالکیت فکری در مواردی مانند ثبت صوری، جعل یا تقلب امکان‌پذیر است. به عنوان مثال، اگر شخصی یک طرح گرافیکی را که سمیه قبلاً طراحی کرده به نام خود ثبت کرده باشد، سمیه می‌تواند با ارائه مدارک خلق اولیه طرح، ابطال آن را درخواست کند.
در این موارد، وکیل مالکیت فکری نقش حیاتی در تهیه اسناد، نوشتن دادخواست و دفاع در مراجع قانونی دارد.
 

معرفی چند وکیل متخصص مالکیت فکری:

نام وکیل                                   تخصص                                              شماره تماس

امین شریعت فر                    ثبت طرح صنعتی                                                   09212242670

مصطفى معظمی گودرزی         حقوق مالکیت فکری، ثبت اختراع                                09212242670

محمدجواد شیخی                 دعاوی نقض کپی‌رایت                                              09212242670

برای مشاوره آنلاین انواع مالکیت فکری تماس بگیرید: 09212242670

حق الوکاله وکیل برای پرونده مالکیت فکری

حق الوکاله وکیل برای پرونده مالکیت فکری مطابق با تراضی و توافق وکیل و موکل تعیین می شود. در صورتی که طرفین بر سر مبلغ خاصی توافق نکرده باشند، تعیین حق الوکاله وکیل برای پرونده مالکیت فکری طبق تعرفه اعلامی توسط کانون وکلا خواهد بود.

جمع‌بندی
شناخت دقیق انواع مالکیت فکری به طراحان، هنرمندان و صاحبان ایده کمک می‌کند تا از حقوق خود آگاهانه دفاع کنند. اگر شما هم اثری خلق کرده‌اید و نمی‌دانید چگونه از آن محافظت کنید، امروز زمان مناسبی برای اقدام حقوقی است.
توجه داشته باشید که نادیده گرفتن ثبت یا پیگیری مالکیت فکری می‌تواند باعث از بین رفتن فرصت‌های مالی و حرفه‌ای شما شود. بهتر است با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا راه را برای استفاده امن و حرفه‌ای از آثار خود هموار سازید.