مابه التفاوت دیه زن و مرد 

در فرهنگ اسلامی حقوق زن و مرد در محدوده فردی و اجتماعی به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته و تفاوت های در نظر گرفته شده در زمینه، مابه تفاوت دیه مرد و زن از موضوعات بحث برانگیز در گذشته و تاکنون بوده است. مجازاتی که در صدمات جسمی و قتل پیش بینی شده است، قصاص و در برخی شرایط ارش و دیه است. از آنجا که دیه زن در قوانین مجازات اسلامی نصف دیه مرد است، این نابرابری زمینه ایجاد بسیاری از چالش ها و جنبش های اجتماعی و مدنی است. بیشترین اثر منفی این نابرابری در مواردی دیده می شود که زنان سرپرست خانوار درگیر محاکم حقوقی و پرداخت دیه می شوند و لازم می شود مابه  تفاوت دیه مرد و زن را پرداخت کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مابه تفاوت دیه مرد و زن با مشاوره حقوقی و موسسه وکیل تلفنی در تماس باشید.

دیه زن و مرد در چه مواردی متفاوت میباشد؟

زندگی اجتماعی نیازمند وضع قوانین و مقررات است تا در گرو این مقررات و نظم، انسانها در کنار هم از امنیت و آرامش بیشتری بهره مند شوند. در این قوانین برای پیشگیری از وقوع جرم  مجازات و کیفر هایی را برای مجرم در نظر گرفته اند در دین مقدس اسلام قوانین بر اساس عدالت و کرامت انسانی استوار شده است. و قانونگذار کاملترین راهکارها برای ایجاد امنیت و حفظ سلامت جامعه بشری ارائه نموده است. و یکی از این راهکار ها تعیین دیه زن و مرد است که در قانون جزایی اسلام برای جلوگیری از ارتکاب جرم، به عنوان یک بازدارنده از آن استفاده می شود.  بنا به قوانین شرع تعیین دیه و میزان آن فقط توسط فقها انجام میگیرد و بر این اساس اگر قتل غیر عمد اتفاق افتاده باشد یعنی فرد در اثر سهل انگاری و یا هرگونه اشتباه دیگر به قتل رسیده باشد دیه پرداختی به بازماندگان زن و مرد متفاوت خواهد بود و علت این است که مردان اغلب تامین کننده معیشت خانواده اند و در صورتی که خانواده ای مرد خود را از دست بدهد بیشتر تحت تاثیر مشکلات اقتصادی خواهد بود. اما در قتل عمد میزان دیه کاملا توافقی است و میزان دیه تعیین شده کاربردی ندارد.

کسری دیه زن در قتل غیر عمد چگونه پرداخت میشود؟

بر اساس قوانین شرع و فتوای فقها، در قتل غیر عمد دیه مرد دو برابر زن خواهد بود اما بنا به رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور تفاوت دیه زنان در قتل غیر عمد از سوی صندوق تامین خسارت های بدنی به زنان یا بازماندگان آنها پرداخت می شود.

بنا به ماده 551 قانون مجازات اسلامی « در کلیه جنایاتی که عامل جنایات مرد نیست معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت می شود. »

بر این اساس مابه تفاوت دیه مرد و زن در اغلب جنایت ها مانند قتل غیر عمد با تخصیص بودجه ای که در اختیار صندوق تامین خسارت های بدنی قرار گرفته پرداخت می شود. مشاوره حقوقی تلفنی با وکلای موسسه وکیل تلفنی اطلاعات کافی در مورد جزئیات و سایر منابعی که مابه تفاوت دیه مرد و زن را تامین می کند در اختیار شما خواهد گذاشت.

آیا دیه زن و مرد در تصادفات برابر میباشد؟

قانونگذار در قوانین وضع شده به دنبال ایجاد آرامش و امنیت در جامعه می باشند رانندگی و حوادث دو موضوع جدایی ناپذیر است که ذهن بسیاری از رانندگان را به خود مشغول نموده است و باعث ایجاد استرس و نگرانی هایی در هنگام رانندگی و حوادث احتمالی آن بوده است.  به دنبال هر حادثه ای در هنگام رانندگی پرداخت دیه قابل طرح است که در سالهای اخیر با داشتن پوشش بیمه اجباری شخص ثالث تا حدی قابل رفع بوده است.

با توجه با ماده قانونی 445 قانون مجازات اسلامی به مفهوم دیه اشاره نموده است می توان گفت شرایط تعیین دیه شامل دو مورد است:

جرایم عمدی: در این نوع از جرایم  مابه تفاوت دیه مرد و زن،  به جای قصاص با توجه به توافقات صورت گرفته، خانواده مقتول با قاتل دیه مطالبه می شود.

جرایم غیرعمد: در این نوع از جرایم که به صورت جرم شبه عمد و جرم حاصل از خطای محض صورت گرفته است، مجازات مجرم پرداخت دیه است.که مطابق قانون مابه تفاوت دیه مرد و زن توسط صندوق تامین خسارت های بدنی تامین و پرداخت می شود.

قابل توجه است که قانون در مورد مابه تفاوت دیه مرد و زن در تصادفات صحبتی به میان نیاورده است و دیه زن و مرد در تصادفات را برابر تعیین نموده است . با استناد به ماده 10 قانون بیمه اجباری خسارت وارد شده به ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب 1395 به این ترتیب بیان شده است.« بیمه گر مکلف به زیان دیدگان را بدون لحاظ جنسیت و دین تا سقف تعهدات بیمه پرداخت کند و در این موارد دیه زنان با دیه مردان برابر است.

 مابه تفاوت دیه زن در چه مواردی توسط دولت پرداخت میشود؟

با توجه به رای دیوان عدالت اداری کشور در قوانین جمهوری اسلامی ایران مابه تفاوت دیه مرد و زن  توسط صندوق تامین خسارت های بدنی تامین و پرداخت می شود. در قسمتی دیگر از این رای تاکید شده است. « برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاه ها و سایر مراجع، اعم از قضایی و غیر آن لازم اتباع است.» در قوانین وضع شده در شرع دیه زن نصف دیه مرد است ولی با تغییرات لحاظ شده در دیوان عالی کشور در تصادفات رانندگی دیه مرد و زن مساوی است و مابه تفاوت دیه مرد و زن  یا همان کاستی دیه زنان نسبت به دیه مردان از طریق صندوق تامین خسارت های بدنی، به زنان یا اولیای دم آنها قابل پرداخت و جبران خسارت می شود.

سوالات متداول

1-دیه در اسلام به چه منظور است؟

دیه در دین اسلام، پرداخت خسارت به بازماندگان فرد متوفی است و مربوط به قتل غیر عمد است که در اثر تصادف و سهل انگاری از طرف فرد دیگری بوجود آمده است و مابه تفاوت دیه مرد و زن توسط صندوق تامین خسارت های بدنی تامین و پرداخت می شود.

2-میزان دیه در قتل عمد به چه صورت تعین می شود؟

 در قتل عمد تعیین مقدار دیه می تواند با توافق طرفین تعیین شود و دیه تعیین شده توافقی از نظر قانون بدون ایراد است.

3-آیا وجود مابه تفاوت دیه مرد و زن می تواند مبنی بر بالا بودن ارزش مرد نسبت به زن باشد؟

در تعیین دیه از نظر شرع موضوع ارزش گذاری مادی بحثی است بی بنیاد زیرا اگر قرار بر تعیین دیه بر اساس ارزش گذاری مادی باشد دیه افراد باید با توجه به سطح طبقاتی شان تعیین می شد و دیه کودکان و سالمندان با یکدیگر متفاوت می بود.

4-در تصادفات رانندگی و بیمه شخص ثالث مابه تفاوت دیه مرد و زن به چه صورت است؟

در تصادفات رانندگی و اجباری شدن بیمه شخص ثالث دیه زن و مرد به طور برابر پرداخت می شود و در مواردی که خسارت توسط بیمه پرداخت می شود مابه تفاوت دیه مرد و زن بر مبنای شرعی به زن پرداخت می شود.

5- مهمترین تفاوت هایی که در قانون مجازات اسلامی در مورد زن و مرد وجود داشته، چیست؟

زمان مسئولیت کیفری: اطفال در صورت ارتکاب جرم از مسئولیت کیفری در امان هستند دختران تا سن 9 سالگی و پسران تا پایان سن 15 سالگی

اعتبار شهادت زن در اثبات دعوی و جرم: مطابق قانون مجازات اسلامی زنان در جرائم لواط، مساحقه، قوادی، قذف، شرب خمر، محاربه، سرقت و قتل  شهادتشان دارای اعتبار نیست و برخی از موارد حقوقی یا شهادت دو زن در برابر یک مرد معتبر می باشد

قصاص: در حکم قصاص نیز تفاوت های عمده ای بین زن و مرد وجود دارد بطوریکه اگر زنی عمدا مردی را به قتل برساند قصاص می شود ولی اگر مردی زنی را به قتل برساند در صورتی مرد قصاص می شود که خانواده زن نصف دیه مرد را به او بپردازد.

دیه: مطابق ماده 300 قانون مجازات اسلامی: دیه قتل زن مسلمان، خواه عمدی و خواه غیر عمدی نصف دیه مرد مسلمان است.