مهریه یکی از حقوق مالی زن در عقد نکاح به حساب می‌آید که به محض انعقاد عقد، زن مالک آن می‌شود و هر وقت که بخواهد می‌تواند آن را از شوهرش مطالبه کند. در اصل وجود مهریه در عقد نکاح هیچ شک و شبهه‌ای نیست! بلکه اختلاف در تعیین آن قبل و بعد از نکاح و صحت عقد در صورت عدم تعیین آن، قبل از جاری شدن خطبه می‌باشد که باعث ایجاد تفاوت مهریه در عقد دائم و عقد موقت می‌شود.

در ادامه این مطلب مفصلا راجع به اصل مهریه، نحوه مطالبه آن و همچنین تفاوت مهریه در عقد دائم و عقد موقت صحبت خواهیم کرد. با توجه به این که مهریه یکی از حقوق مهم بانوان در عقد نکاح است، توصیه می‌کنم حتما با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی درباره آن کسب کنید.

مهریه چیست؟

پیش از بررسی تفاوت مهریه در عقد دائم و عقد موقت باید بدانیم مهریه چیست؟! مهریه مالی است که به محض انعقاد عقد نکاح (دائم یا موقت) به ملکیت زن در می‌آید. حال زن می‌توان همان موقع در آن تصرف نماید یا اینکه بعدا آن را مطالبه کند، البته به شرط این که عندالمطالبه باشد نه عندالاستطاعه!

منظور از عندالمطالبه بودن مهریه این است که زن هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را مطالبه نماید و مرد موظف است آن را پرداخت کند. در طرف مقابل مهریه عندالمطالبه، مهریه عندالاستطاعه قرار دارد. منظور از مهریه عندالاستطاعه این است که مرد هر وقت استطاعت مالی داشت، مهریه را بپردازد نه هر زمان که زن آن را مطالبه کرد.

در چه مواردی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

در پاسخ به این سوال که در چه مواردی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد، به ماده 1101 قانون مدنی اشاره می‌کنیم که بیان می‌کند: " هر گاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود، زن حق مهر ندارد. مگر در صورتی که موجب فسخ عنن باشد که در این صورت با‌ وجود فسخ نکاح زن مستحق نصف مهر است."

بنابراین این حق فقط زمانی به زن تعلق نمی‌گیرد که عقد نکاح قبل از نزدیکی بنابه دلایلی بجز عنن (ناتوانی مرد از نزدیکی) فسخ شود. در غیر این صورت زن تحت هر شرایطی مالک مهریه است و مرد موظف به پرداخت آن خواهد بود.

البته یک جای دیگر هم هست که در آن مهریه از گردن مرد ساقط می‌شود، زمانی که زن و مرد مهریه تعیین نکرده باشند و قبل از تعیین آن و قبل از این که رابطه زناشویی داشته باشند، زن فوت کند. در این حالت خانواده زن نمی‌توانند از دامادشان مهریه دختر فوت شده خود را مطالبه کنند.

وکیل مهریه چه خصوصیاتی دارد؟

وکیل مهریه همانطور که از نامش پیداست شخصی است که در رشته حقوق تحصیل کرده و پس از فارغ التحصیلی، در آزمون وکالت شرکت کرده و توانسته پروانه وکالت بگیرد. این شخصی به دلیل تخصصی که در زمینه مباحث حقوقی و قوانین مربوط به مهریه دارد، می‌تواند در تعیین اصولی مهریه و مطالبه آن به خانواده ها کمک کند.

یکی دیگر از خدمات وکیل مهریه، دادن مشاوره حقوقی مهریه و راهنمایی زوجین از این طریق است. در نتیجه خصوصیت دیگر او، داشتن قدرت تحلیل مسائل و یافتن راه های مناسب در چارچوب قانون برای حل اختلافات میان زوجین می‌باشد.

ازدواج دائم با موقت چه تفاوتی دارد؟

بعد از بیان مقدماتی درباره مهریه، به اصل مطلب می‌رسیم! تفاوت های ازدواج دائم و موقت در موارد زیر خلاصه می‌شوند؛

• مهریه: تعیین مهریه در عقد دائم به این صورت است که زوجین می‌توانند قبل از وقوع عقد بر سر آن توافق کنند یا بعد از وقوع عقد. در حالی که عدم تعیین مهریه در ازدواج موقت (قبل از عقد) موجب ابطال عقد خواهد شد.
• ارث: در عقد دائم زن و شوهر در صورت فوت طرف مقابل، از او ارث می‌برند. اما در عقد موقت میان زن و شوهر ارث وجود ندارد مگر این که این مورد یکی از شروط ضمن عقد ایشان بوده باشد.
• نفقه: نفقه یکی از حقوق مالی زن بر عهده شوهر در عقد دائم است و مرد موظف به تامین آن می‌باشد. اما در عقد موقت طبق اصل مرد موظف به پرداخت نفقه نیست، مگر در صورت توافق بر سر پرداخت نفقه.

• ثبت ازدواج: ثبت ازدواج دائم یک قانون و عدم ثبت آن جرم است و مجازات تعزیری دارد. اما ثبت ازدواج موقت اجبار نیست مگر این که زن باردار شود یا این که ثبت آن جزو شروط ضمن عقد یا توافقات طرفین باشد.
• عده: عده عقد دائم دیدن 3 مرتبه خون حیض یا 3 ماه است در حالی که عده عقد موقت 2 مرتبه دیدن خون حیض یا 45 روز است.
• جواز ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان: مرد مسلمان مجوز ازدواج دائم با زن غیر مسلمان را ندارد اما می‌تواند با اهل کتاب (مسیحی و یهودی) ازدواج موقت نماید.
• انحلال نکاح: در ازدواج دائم انحلال نکاح فقط با طلاق امکان پذیر است، ولی در نکاح موقت با بذل مدت از جانب مرد، شرعا میان زن و شوهر جدایی حاصل خواهد شد.

مهریه در ازدواج موقت

بالاتر گفتیم که یکی از تفاوت های ازدواج دائم و موقت، تفاوت در مهریه است و همچنین گفتیم که تفاوت مهریه در عقد دائم و عقد موقت در اصل مهریه نیست چون در هر دوی آن ها مهریه وجود دارد. تفاوت اصلی در زمان تعیین مهریه می‌باشد! در عقد دائم زن و مرد می‌توانند قبل یا بعد از عقد، بر سر این موضوع توافق کنند و در هر صورت عقد آن ها صحیح است. اما صحت عقد موقت در گرو تعیین مهریه است، یعنی در صورتی که زوجین بدون تعیین مهریه عقد موقت کنند عقد آن ها باطل خواهد بود.

مطالبه مهریه در ازدواج موقت و دائم

دومین تفاوت مهریه در عقد دائم و عقد موقت، تفاوت در نحوه مطالبه آن است. در ماده 1082 قانون مدنی آمده " به مجرد عقد، زن مالک مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید." پس در هر دو نوع نکاح زن مالک مهر می‌شود و حق مطالبه و تصرف در آن را دارد. اما چون قانونگذار برای ثبت عقد موقت هیچ الزام و اجباری در نظر نگرفته، اکثر زوجین این ازدواج را ثبت نمی‌کنند و همین موضوع در نحوه مطالبه مهریه تاثیر می‌گذارد.

مطالبه مهریه در ازدواج موقت ثبت شده که دقیقا مثل مطالبه مهریه در عقد دائم خواهد بود. ولی مطالبه مهریه در ازدواج موقت ثبت نشده مستلزم اثبات وقوع عقد توسط زن در محاکم قضایی است، یعنی زن باید به وسیله شهادت شهود یا اقرار مرد ابتدا رابطه زوجیت را اثبات کند تا سپس بتواند مهریه خود را مطالبه کند.

توصیه من به شما عزیزانی که به دنبال مطالبه مهریه هستید این است که با استفاده از مشاوره حقوقی تلفنی یا مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان با وکیل مهریه موسسه حقوقی وکلای تلفنی مشورت نمایید. حتی در صورت لزوم بهتر است وکالت پرونده مهریه خود را به یک وکیل مجرب بسپارید تا به این ترتیب به حق قانونی خود برسید.