یکی از سوالات بسیار رایج بین مردم همواره این سوال بوده است که سابقه کیفری یا همان مجازات تبعی به چه معناست ؟ آیا همه جرایم، سابقه کیفری دارند ؟ آیا صرف یک شکایت، سابقه کیفری محسوب می شود ؟ آیا بعد از اینکه شاکی از شکایت خود گذشت کرد سابقه کیفری هم پاک می شود ؟ و سوالات بسیاری در این خصوص که همگی نشان دهنده اهمیت و حساس بودن این مسئله می باشد .

طبق قانون برای این که برای یک شخصی سابقه کیفری موثر درج شود چند شرط وجود دارد : الف – به موجب یک حکم به دلیل ارتکاب یک عمل مجرمانه به مجازات محکوم شود . طبق این شرط متوجه می شویم که صرف انجام یک شکایت علیه فردی برای او سابقه کیفری ایجاد نمی کند و برای اینکه سابقه کیفری برای شخصی درج شود نیاز به صدور حکم مجازات از مراجع صالحه داریم . ب – حکم محکومیت به مجازاتی که از طرف دادگاه کیفری صادر می شود باید قطعی شده باشد . منظور از قطعی شدن حکم این است که : اصولا احکام صادره در مباحث کیفری از روز ابلاغ رای ظرف مدت 20 روز قابل تجدیدنظر خواهی و اعتراض می باشند و اگر در این مدت 20 روزه اعتراض خود را ثبت نکنیم و یا اعتراض خود را ثبت کنیم و مجددا در دادگاه تجدیدنظر رسیدگی شود و حکم دادگاه بدوی ( ابتدایی ) تایید شود در این دو صورت حکم قطعی می شود و دیگر قابل اعتراض نیست و باید اجرا شود . پ – این حکم محکومیت باید از دادگاه های کیفری صادر شده باشد . زیرا دادگاه های حقوقی نمی توانند رای به مجازات دهند و اصلا آرای دادگاه های حقوقی به هیچ وجه سابقه کیفری محسوب نمی شود . ت – جرمی که شخص طی حکم قطعی دادگاه کیفری به مجازات آن محکوم می شود باید یک جرم عمدی باشد . پس محکومیت به جرایم غیر عمدی یا خطای محض به هیچ وجه دارای سابقه کیفری نیستند و هیچ سابقه ای برای اشخاص در این نوع جرایم درج نمی شود . به طور مثال بسیار شاهد این موضوع هستیم که یک تصادف گاهی اوقات متاسفانه منجر به فوت یا آسیب جسمی یا روحی جدی اشخاص می شود . آیا در این لحظه سابقه کیفری برای راننده مقصر درج می شود ؟ خیر . زیرا تصادف همان طور که از نام آن مشخص است یک اتفاق و تصادف است و هیچ عمد و قصدی در آن وجود ندارد و لذا غیر عمدی بوده و سابقه کیفری محسوب نمی شود . پس باید مجرم یک جرم عمدی را انجام داده باشد تا برای او سابقه کیفری درج شود . البته باید توجه داشت که تمام جرایم عمدی شامل محرومیت از حقوق اجتماعی و سابقه کیفری نمیشوند بلکه برخی از جرایم عمدی که به آن ها اشاره خواهد شد شامل مجازات تبعی و محرومیت از حقوق اجتماعی می شوند .برای دریافت مشاوره حقوقی با شماره 02147625900 تماس بگیرید 

حال با این تعاریف و شروط اگر یک شخصی مرتکب یک جرم عمدی شد و از دادگاه کیفری حکم محکومیت قطعی وی صادر شد اصلا چه پیامد هایی برای وی دارد ؟ از چه زمانی این پیامدها و مجازات تبعی شروع می شود ؟ طول مدت آن ها چقدر است ؟ طبق قانون محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی * پس از اجرای حکم * یا شمول مرور زمان در مدت زمان مقرر محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محکوم می کند . پس زمان شروع مجازات تبعی بعد از اجرای حکم و مجازات است . یعنی اگر شخص محکوم به 20 سال حبس شده باشد مجازات تبعی وی بعد تحمل 20 سال حبس آغاز می شود . حال شخص محکوم از چه حقوق اجتماعی محروم می شود : حقوق اجتماعی موضوع بحث ما طبق قانون به شرح زیر است :

الف – محرومیت از داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا . ب – محرومیت از عضویت در شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیات دولت و تصدی معاونت رییس جمهور . پ – محرومیت از  تصدی ریاست قوه قضاییه و دادستانی کل کشور و ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری . ت – محرومیت از انتخاب شدن یا عضویت در انجمن ها و شوراها و احزاب و جمعیتها به موجب قانون یا رای مردم . ث – محرومیت از عضویت در هیات های منصفه و امناء و شوراهای حل اختلاف . ج – محرومیت از اشتغال به عنوان مدیر مسئول یا سر دبیر رسانه های گروهی . چ – محرومیت از اشتغال و یا استخدام در کلیه دستگاه های حکومتی اعم از قوای سه گانه و سازمان ها و شرکت های وابسته به آن ها و نیروهای مسلح و شهرداری ها و ... . ح – محرومیت از اشتغال به عنوان وکیل دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتریاری . خ – محرومیت از انتخاب شدن به سمت قیم و امین و متولی و ناظر یا متصدی موقوفات عام . د – محرومیت از انتخاب شدن به سمت داوری یا کارشناسی در مراجع رسمی . ذ – محرومیت از استفاده از نشان های دولتی و عناوین افتخاری . ر – محرومیت از تاسیس و اداره یا عضویت در هیات مدیره شرکت های دولتی یا تعاونی یا خصوصی یا ثبت نام تجارتی یا موسسه آموزشی یا پژوهشی یا فرهنگی یا علمی .

همانطور که مشاهده شد شخصی که مرتکب یک جرم عمدی می شود و به موجب حکم قطعی دادگاه کیفری محکوم به مجازات می شود بعد از تحمل مجازات از حقوق بسیار مهمی تحت عنوان مجازات تبعی جرایم و محرومیت از حقوق اجتماعی به صورت دایمی و موقت محروم می شود .

حال مدت زمان محرومیت از حقوق اجتماعی برای شخص محکوم چقدر است ؟ آیا دایمی است یا موقت ؟ در این خصوص باید گفت که طبق قانون محرومیت از حقوق اجتماعی مذکور به دو بخش دایمی و موقت تقسیم می شود . محرومیت از حقوق مندرج در بند الف و ب و پ برای شخص محکوم به صورت دایمی خواهد بود و وی دیگر به هیچ وجه حق بهره مند شدن از آن حقوق را نخواهد داشت . اما محکوم از سایر حقوق اجتماعی ذکر شده در فوق به صورت موقت محروم خواهد شد که ترتیب آن به شرح زیر است :

الف – 7 سال در محرومیت به مجازات های سالب حیات ( اعدام و قصاص و سنگسار ) و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی . یعنی شخصی که محکوم به اعدام یا قصاص شده است و به هر دلیلی مثل رضایت شاکی اعدام نمی شود و یا محکوم به حبس ابد شده است و تحت شرایطی  حبس ابد وی تغییر می کند و بعد از چند سال آزاد می شود – بعد از آزادی وی به مدت 7 سال از حقوق اجتماعی ذکر شده محروم خواهد بود و حق بهرمندی از آن ها را نخواهد داشت .

ب – 3 سال در محکومیت به قطع عضو و قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد  و نفی بلد و حبس تا درجه چهار .

پ – 2 سال در محکومیت به شلاق حدی ( مثل مجازات شرب خمر یا زنا )  و قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنی علیه یا کمتر از آن باشد  و حبس درجه 5 .

پس محرومیت های موقت ما به 7 سال و 3 سال و 2 سال تقسیم می شوند .

یکی دیگر از سوالات رایج این است که اگر شاکی رضایت دهد و گذشت کند آیا سابقه کیفری و محرومیت از حقوق اجتماعی نیز لغو می شود ؟ طبق قانون در مورد جرایم قابل گذشت در صورتی که پس از صدور حکم قطعی شاکی یا مدعی خصوصی گذشت کند و رضایت دهد اجرای مجازات متوقف می شود و اثر تبعی آن نیز رفع می شود . پس رفع اثر از مجازات تبعی و محرومیت از حقوق اجتماعی در صورت گذشت شاکی ممکن است اما فقط در جرایم قابل گذشت .

برای گرفتن گواهی عدم سوء پیشینه چه باید کرد؟

در بسیاری از مواقع خیلی از کارفرما ها یا ادارات و سازمان ها برای استخدام و برقراری رابطه کاری با طرف مقابل خود از وی تقاضا می کنند که گواهی عدم سوء پیشینه خود را ارائه دهد و یا حتی در برخی خانواده ها خانواده عروس از داماد این تقاضا را می کنند و ... . حال سوال این است که در این مواقع شخص چگونه باید این گواهی را اخد نماید ؟ در این لحظه شخص متقاضی با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی موجود در سطح شهر میبایست سامانه ثنا ثبت نام نموده و سپس از اپراتور حاضر در دفتر خدمات قضایی درخواست کند که از طریق سامانه ثنا درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش را برای وی ثبت کند . بعد از ثبت درخواست و بررسی های لازم و اخذ استعلامات اصولا ظرف 72 ساعت گواهی عدم سوء پیشینه به سامانه ثنای شخص ابلاغ خواهد شد و قابل مشاهده و پرینت گرفتن خواهد بود . برای دریافت مشاوره حقوقی تلفنی با شماره 09212242670 تماس بگیرید . 

چه جرایمی در سابقه کیفری افراد ثبت می شود؟

همانطور که بیان شد برای این که یک جرم به عنوان سابقه کیفری برای یک شخص درج شود نیاز به برخی شروط هست . شخص باید مرتکب یک جرم عمدی شود و سپس حکم محکومیت به صورت قطعی از طریق دادگاه های کیفری علیه وی صادر شود و بعد از اینکه حکم اجرا شد و مجرم مجازات خود را گذراند محرومیت از حقوق اجتماعی وی شروع می شود . اما این که چه جرایمی در سابقه کیفری افراد ثبت می شود باید گفت که فقط برخی جرایم عمدی ( نه همه جرایم عمدی ) و جرایم غیر عمدی و خطای محض به هیچ وجه سابقه کیفری محسوب نمی شوند . جرایم عمدی مثل شرب خمر یا زنا یا قذف یا لواط یا جرایمی که مجازات آن ها  حبس ابد یا سلب حیات و یا قطع عضو یا حبس تا درجه 5 است یا جرایمی که مجازات آن ها تبعید است – این گونه جرایم برای شخص محکوم ، سابقه کیفری محسوب می شود .

 مزایای ثبت سابقه کیفری چیست ؟

ثبت سابقه کیفری یک مزایایی هم دارد و آن این است که تمام اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی میتوانند از طرف مقابل خود درخواست کنند که گواهی عدم سوء پیشینه را اخذ و ارائه نمایند و در صورتی که در گواهی مزبور به سابقه کیفری اشاره شده باشد این موضوع قابل مشاهده خواهد بود و اشخاص میتوانند از برقراری همکاری یا ایجاد هرگونه رابطه با طرف مقابل خود اجتناب نمایند .

آیا سابقه کیفری افراد قابل حذف است ؟

یکی از سوالات رایج بین محکومان و محرومان از حقوق اجتماعی و دارای سابقه کیفری این است که آیا سابقه کیفری قابل حذف است ؟ در این خصوص باید گفت که سابقه کیفری به 2 شکل قابل حذف و رفع اثر میباشد .

الف – در جرایم قابل گذشت شاکی یا مدعی خصوصی رضایت دهد و گذشت قطعی خود را اعلام کند که در این صورت هم مجازات متوقف می شود و هم سابقه کیفری و مجازات تبعی رفع اثر می شود .

ب – بعد از اجرای حکم مدت زمان تعیین شده ( 7 سال یا 3 سال یا 2 سال ) حسب مورد سپری شود و تمام شود در این صورت به طور خودکار سابقه کیفری و محرومیت از حقوق اجتماعی حذف خواهد شد . برای دریافت مشاوره حقوقی انلاین و رایگان به وبسایت وکلای تلفنی مراجعه نمایید.