ادوین ساترلند، جرم شناس آمریکایی برای اولین بار اصطلاح " جرایم یقه سفیدان" را به دایره ی لغات جرم شناسی اضافه کرد. مجرمین یقه سفید افرادی هستند که با نفوذ اداری و سوء استفاده از موقعیت شغلی خود، به ارتکاب جرم اقتصادی اقدام می کنند. این جرایم، از نوع سودآوری غیر خشن بوده و چون مانند قتل و دیگر جرم ها به صورت مستقیم نمی باشد، اغلب توسط مردم شناسایی نشده و نادیده گرفته می شود. اغلب، یقه سفیدان تبحر خاصی در ارتکاب جرم داشته و جرایمی که مرتکب می شوند را قانونی جلوه می دهند. همچنین، این افراد با جایگاه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ویژه ای که دارند، جرایم خود را از دید عموم پنهان می کنند. مجرم یقه سفید، از اموال و امکانات عمومی به نفع خود بهره برداری می کند. معمولا، جرایم یقه سفیدان به دلیل پیچیدگی و صاحب نفوذ بودن صاحبانشان، کشف و تعقیب نمی شوند. البته گاهی نیز ممکن است که این جرایم پس از شناسایی، به دلیل عدم اجرای عدالت در دادگاه، به سرانجام نرسند.

عوامل متعددی باعث شکل گیری جرایم یقه سفیدان می شود که از جمله ی این عوامل می توان به محدودیت های تجاری، حقوق پایین و غیره اشاره کرد. ناکارآمدی مدیریت اقتصاد داخلی نیز می تواند باعث افزایش روزافزون جرایم یقه سفیدان در کشور شود.  این جرایم، برخلاف اینکه بدون خشونت هستند اما می توانند آثار زیان باری مانند فقر، اختلاف طبقاتی، عقب ماندگی اقتصادی و نارضایتی عمومی را در کشور ایجاد کنند. بدیهی است که با افزایش جرایم یقه سفیدان، فساد سیاسی و اقتصادی در کشور افزایش یافته و افزایش فساد مالی و سیاسی منجر به تضعیف امنیت ملی می شود. در جرایم یقه سفیدان به دلیل اینکه پس از ارتکاب جرم، شاکی خاصی وجود ندارد، پیگیری و تعقیب آن در مدت زمان بیشتری پس از ارتکاب جرم اتفاق می افتد. به دلیل اینکه این نوع جرایم در سایه ی توان و قدرت اقتصادی و یا اجتماعی صورت می پذیرند، برخورد دستگاه های قضا با آنها با نوعی بی توجهی همراه است. پس نمی توان انتظار داشت که با عدالت کامل با یقه سفیدان برخورد شود.

مصادیق بارز جرایم یقه سفیدان

 به آن دسته از فعالیت هایی که برخلاف هنجارهای اجتماعی بوده و جرم محسوب می شوند، اصطلاحا  "مصادیق" گفته می شود. از مصادیق بارز جرایم یقه سفیدان می توان به فعالیت هایی مانند تقلب، رشوه، کلاهبرداری، خرید آرا، سوء استفاده از قدرت، پول شویی، فرار مالیاتی، پرداخت های غیر قانونی، اختلاس، مصرف بیش از حد وجوه دولتی و فساد مالی اشاره کرد. از بارزترین مصادیق فساد مالی می توان اعطای امتیازات و تسهیلات بانکی، سوء استفاده از مزایده ها و همچنین فساد در معاملات بین المللی مانند صادرات و واردات را عنوان کرد.  علاوه بر موارد ذکر شده، هرگونه جرایم استخدامی، جرایم رایانه ای، جرایم گمرکی، جرایم زیست محیطی، جرایم مالیاتی، جرایم مربوط به بیمه و جرایم مربوط به مواد دارویی و همچنین مواد غذایی نیز از مصادیق بارز جرایم یقه سفیدان می باشند.

 در شرایطی که یقه سفیدان بدون توجه به قوانین و ضوابط، افرادی را به استخدام دولت درآورند، و یا در حالتی دیگر، با مستخدمین رفتاری تبعیض آمیز داشته باشند، جرایم استخدامی رخ می دهد. علاوه بر این، محروم کردن افراد استخدام شده از مزایایی مانند بیمه و ایمنی کار نیز، نوعی جرم استخدامی محسوب می شود. از طرفی، اگر در یارانه های اختصاص یافته به مواد غذایی و دارویی دست برده شود و یقه سفیدان از این یارانه ها به نفع خود سود ببرند، جرایم مربوط به مواد غذایی و دارویی گسترش پیدا کرده و ممکن است مواد غذایی و دارویی با سطح پایینی از کیفیت، به مردم عرضه شوند. به دلیل اینکه این موضوع مستقیما با بهداشت و سلامت مردم در ارتباط است، بسیار حائز اهمیت بوده و مورد‌توجه مقامات قانونی قرار می گیرد.
برای آگاهی بیشتر در مورد جرایم یقه سفیدان می توانید با مشاوره حقوقی تلفنی در ارتباط باشید.

مجازات یقه سفیدان در فضای سایبری( رایانه ای)

توسعه ی شبکه های رایانه ای و مخابراتی، شرایط را برای ارتکاب جرم در فضای سایبری و مجازی فراهم کرده است. همین امر، موجب شده تا جرایم به جای وقوع در محیط های واقعی، در فضای سایبری رخ داده و مجرمان هیچ اثری از خود به جای نگذارند. یقه سفیدان نیز در فضای سایبری به ارتکاب جرم می پردازند که از انواع آن می توان به دستکاری حساب های بانکی، جابجایی های ارزی و تغییر نرخ در بازار بورس اشاره کرد. به منظور مجازات یقه سفیدان در فضای سایبری ابتدا باید شکایتی علیه آنها تنظیم شود. معمولا، طرح پرونده و به جریان افتادن آن، موجب شروع واکنش هایی از طرف مقامات رسمی می شود. در این شرایط، مجرم یقه سفید در تلاش است تا مقام مسئول برای پیگیری پرونده را منصرف نماید. انکار جرم های ارتکابی در فضای سایبری و دشوار بودن پیگیری این نوع پرونده ها، موجب طولانی شدن روند رسیدگی و مجازات یقه سفیدان می شود. سپس، با به جریان افتادن پرونده، مجرم به دادگاه احضار شده و مراتب تعقیب پرونده ی ارتکاب جرم انجام می شود. با توضیحات مجرم در دادگاه و تحقیقات در مورد صحت یا عدم صحت گفته ی او، متهم در صورت مجرم بودن، بازداشت می شود. در این مرحله، برای اینکه مجرم با مقامات رسمی در ارتباط نباشد و شرایطی را برای تبرئه کردن خود فراهم نکند، در حبس انفرادی نگهداری می شود. همچنین، متهم تا اتمام تحقیقات و صدور حکم توسط دادگاه، حق تماس تلفنی و ملاقات با خانواده خود را ندارد. در نهایت، پس از تحقیقات کامل توسط بازپرس، رای نهایی دادگاه صادر شده و مجازات یقه سفیدان انجام می شود.

چنانچه از جرایم چنین افرادی آگاهی دارید، می توانید این موضوع را از طریق مشاوره حقوقی موسسه حقوقی وکلای تلفنی با وکلای با تجربه در میان بگذارید. مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان  موسسه حقوقی وکلای تلفنی، می تواند به شما در طرح شکایتی در این زمینه و مجازات یقه سفیدان کمک نماید.

مرجع صالح برای رسیدگی به جرایم یقه سفیدان در فضای سایبری

قوه ی قضاییه مسئول رسیدگی به پرونده ی یقه سفیدان در فضای سایبری می باشد. با ارائه ی شکایت از چنین مجرمانی، کار تحقیقات بازپرسان قوه ی قضاییه شروع شده و تا صدور رای دادگاه ادامه خواهد داشت. قوه ی قضاییه مورد اعتماد ترین مرجع برای مجازات یقه سفیدان است.

اثرات زیان بار جرایم یقه سفیدان

جرایم یقه سفیدان به جز هزینه های اولیه و مستقیم، با هزینه های دیگری نیز همراه است. این هزینه ها نیز به اندازه ی هزینه های مستقیم، زیان بار هستند. اگرچه این نوع جرایم به صورت آشکار صورت نگرفته و شناسایی آنها اغلب دشوار است، اما می تواند به مراتب، اثرات زیان بارتری نسبت به دیگر جرایم آشکار داشته باشد. اثرات زیان بار اقتصادی و اجتماعی حاصل از جرایم یقه سفیدان می تواند موجب تضعیف اعتماد در نظام اقتصادی شود. گذشته از آن، این نوع جرایم، به حس اعتماد افراد در سطح جامعه نیز لطمه وارد کرده و موجب سرشکستگی آنها می شود. بعلاوه، این جرایم، زمینه را برای خدشه دار کردن اعتماد و اطمینان در نهادها فراهم می کند.